Pandemi sonrası nasıl bir yapısal dönüşüm gerekli?

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) tarafından, daha yeşil bir dünya yolunda uluslararası kalkınma finansmanı kuruluşlarının Türkiye’nin yapısal dönüşümü için katkı sağlayabileceği ve ülkenin yeşil dönüşümünü hızlandırabileceği bildirildi.

TSKB Ekonomik Araştırmalar, makroekonomi odağında koronavirüs salgınının etkilerine ilişkin hazırladığı “Pandemi Sonrası Daha Yeşil Bir Dünyaya Yelken Açmak” başlıklı üçüncü raporunu yayınladı.

Bankadan rapora ilişkin yapılan açıklamada, salgınla mücadelede dünya genelindeki destekleyici politikalar ve hızlanan aşılama faaliyetleri ile ekonominin iyileşme belirtileri gösterdiği kaydedilerek, raporun toparlanma sürecinde önemli adımlar atılmasına rağmen aşılması gereken belirsizliklere ve eşitsizliklere de dikkati çektiği ifade edildi.

Daha yeşil bir dünya yolunda uluslararası kalkınma finansmanı kuruluşlarının Türkiye’nin yapısal dönüşümü için katkı sağlayabileceğine değinilen açıklamada, ülkenin yeşil dönüşümünün hızlandırılabileceği vurgulandı.

Açıklamada, Türkiye ekonomisinin salgın sonrası süreçte hızlı bir toparlanma kaydederken, salgın kaynaklı son dönemdeki kısıtlamalara rağmen aktivitede yavaşlamanın sınırlı kaldığı bildirildi.

Dünyadaki düzensiz toparlanma içinde oluşan enflasyonist eğilimlerin Türkiye’yi olumsuz etkilediği belirtilen açıklamada, belirsizliklerin ekonomi politikalarında manevra alanını sınırladığı kaydedildi.

Açıklamada, makro dengelerde iyileşme için iç talebin bir süre daha soğuması gerektiği belirtilirken, makroekonomik politika tedbirlerinin kalkınma politikalarıyla güçlendirilmesinin önemi vurgulandı.

Uluslararası kalkınma finansmanı kuruluşları yeşil dönüşümü hızlandırabilir

Küresel iklim gündeminin Türkiye’yi de pek çok alanda etkileme potansiyeline sahip olduğu belirtilen açıklamada, “Enerji üretiminde dönüşüm, kaynak verimliliğine odaklı Ar-Ge süreçleri, tarım ve gıda sistemleri, döngüsel ekonomi ve sınırda karbon vergileri gibi alanlarda bu etkilerin görünmesi bekleniyor.” ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, bu alanda atılacak adımların ülkeye bir dönüşüm getirebileceği ifade edilerek, iklim politikalarının ülkenin yapısal dönüşümünde hızlandırıcı olarak ele alınabileceği aktarıldı.

Daha yeşil bir dünyaya yönelim için ihtiyaç duyulacak bu dönüşümün hem küresel iklim gündemine hem de Türkiye’nin yapısal dönüşümüne katkı sağlayacağı belirtilen açıklamada, bu çerçevede uluslararası kalkınma finansmanı kuruluşlarının sağlayacağı hedefli fonlama ile Türkiye’nin yeşil dönüşümünün hızlandırılabileceği vurgulandı.

İklim krizine karşı sorumluluk bilinci, Türkiye’nin iş ortamını iyileştirebilir

Açıklamada, TSKB Ekonomik Araştırmalar Başekonomisti Burcu Ünüvar’ın raporun giriş yazısında, ülkelerin birbirine ne kadar bağlı olduğunu hatırlamanın ve sorumlu politikalar geliştirmenin ne denli önemli olduğuna dikkati çektiği belirtildi.

Ünüvar’ın, Türkiye ekonomisinin küresel ekonomi ile entegrasyonunun ve dışa açıklığının yüksek olmasının önemli birer avantaj olduğunu vurguladığı kaydedilen açıklamada, şu değerlendirmeleri yaptığı aktarıldı:

“Kısa ve orta vadede dış ticarette, rekabetçiliğimizin artırılmasına yatırım yapmak, önemli bir gündem maddesi olacak. Bu sebeple iklim krizine karşı sorumluluk bilinci ile Türkiye’nin iş yapma ortamını iyileştirmenin tam zamanı diye düşünüyoruz. Böylesi bir yaklaşım, ülkeye dış tasarruf girişini destekleyerek büyüme ve istihdam piyasalarında iyileşmeyi tetikleyebilecektir. Pandemi kaynaklı negatif iktisadi gelişmelerin özellikle kadınlar ve gençler üzerinden istihdam piyasalarını zedelediği küresel ekonomide, Türkiye istihdam piyasalarının da dönüşüme ihtiyacı bulunuyor. Yapısal dönüşüm gerektiren bu tarz süreçlerin etkileri orta vadede netleşeceği için, dönüşümü en erken ve en planlı şekilde başlatmak önem taşıyor. Pandemiden çıkmak için uzun bir yokuşu tırmanmak gerekse de doğru politika adımları ile gerçekleştirilecek bu tırmanışın sonrasında göreceğimiz manzara hepimiz için daha iyi olacak.”

Lojistik maliyetleri ve emtia fiyatlarındaki artış sürüyor

Açıklamada, imalat sanayisine yönelik güçlü talebin salgın döneminde de sürdüğü kaydedilirken, salgın sürecinde Türkiye’de, ülkeye özel ve sektörel nedenlerle ara mallarının üretiminde geçici duraksamaların meydana geldiği ifade edildi.

Öte yandan taşımacılık maliyetlerinde kayda değer artışların yaşandığı bildirilen açıklamada, şu değerlendirmelere yer verildi:

“2020 yılının ikinci yarısında Çin’den Avrupa’ya yapılan taşımacılıkta konteynır maliyeti yüzde 250 yükselirken, 2021 yılının ilk 5 ayı toplamında yüzde 60 ilave artış kaydedildi. Tedarik sürelerindeki uzama ve firmaların bazı ürünlerde stok yapmaya yönelmesi mal fiyatlarındaki baskıyı artırdı. Bu nedenle 2020 yılının ikinci yarısında yüzde 26 artan emtia fiyatlarında 2021’in ilk 5 ayında yüzde 24 ilave artış oldu. Bu gelişmeler enflasyon kaygılarını artırırken, 2021 Şubat-Mart aylarında gelişmiş ülke tahvil faizlerinde yükselişi ve riskli varlıklarda yeniden fiyatlamayı tetikledi.”

Açıklamada, politika yapıcıların faizleri uzun süre düşük tutacaklarına ilişkin kararlarıyla finansal piyasalardaki tansiyonu kısmen hafiflettikleri kaydedilirken, piyasa ile politika yapıcıların, enflasyonun kalıcılığı konusundaki görüş ayrılıklarının belirsizliği artırmasının, görünüm üzerindeki aşağı yönlü risklerin önemini korumasına yol açtığı belirtildi. (AA)